بیست سال پیش اولین رابطه ام بود... اولین دوست پسرم...اولین دوست دخترم...من 17 سالم بود اون 19 سالش. ما دیوونه هم بودیم. بعدش با هم بهم زدیم چون... . الان خیلی سال گذشته و من هنوز بهش فکر میکنم. شبها به خوابم میاد گاهی. من الان خوشبختانه ازدواج کرده ام ولی.. میدونم که باید فراموش کنم. لطفا کمکم کنید من باید چکار کنم. 

اگر به اندازه ی کافی به این دست درد و دل ها گوش داده باشید در میابید که یک سری کلمات مرتب و مدام در آن ها تکرار میشوند. عشق اولم، بار اولم، اولم، ... . و بر خلاف بقیه ی رابطه های بعد از آن به نظر میرسد که این عمل در گذشته نمانده است.

زیرا چندی پس از اینکه از این بار اول گذشت، عشق اول تا حدی قدرتش را بر ما حفظ میکند. یک شیرینی تلخ تسخیر کننده در روان شما ماندگار میشود و مرتب تکرار میکند آن زمان چه بود و چه چیزی دیگر نیست. مگر اینکه...

اما چرا؟ چرا وقتی حتی بعد از آن رابطه های بهتر، طولانی تر، معقول تر و درست تری داریم باید همین یکی در ذهن ما بشکل متفاوتی باقی بماند. آنها هیچ وقت به اندازه ی اولین رابطه شدید نبوده اند!

تحقیقات دانشمندان روی این موضوع خیلی کم بوده است ولی روانشناشان زبده میگویند که این مانند بانجی جامپینگ یا پرش از ارتفاع است. یه این معنی که شما اولین باری که از هواپیما میپرید را همیشه خیلی بهتر از دفعه ی دهم به یاد می آورید. تجربه های نخست شما همیشه بهتر در ذهن شما می مانند. 

آرت آلون از دانشگاه نیویورک میگوید همیشه اولین بار با هیجان و ترس بیشتری همراه است. در مورد عشق مخصوصا این ترس به صورت ترس از رد شدن درخواست ترس از به اندازه ی کافی خوب نبودن در نظر طرف و اینکه او با شما کنار نیاید، وجود دارد. استرس مخصوصا در دفعه ی اول روابط خیلی مشهودتر است. پس اثری هم که میگذارند با باقی روابطی که در آینده قرار است اتفاق بیافتد متفاوت خواهد بود. اکثر اشخاص روابط بعدی بهتر و با دوام تری دارند و حتی محکم تر ولی این باز نمیتواند از یاد آوری اولین بار در آنها جلوگیری کند. 

مثلا کلیک کردن ناگهانی روی عکس معشوقه ی اول هنگامی که در فیس بوک مشاهده اش میکنند تنها برای این که یک نگاهی بیاندازند...

آرون در ادامه توضیح میدهد علت دیگر اینست که این اتفاق معمولا در دوران نوجوانی رخ میدهد که هورمون ها در جوش و خروش اند و هر اتفاقی در آن دوران تاثیرش بزرگنمایی میشود مثلا دعواهای خانوادگی، یک نمره ی بد، یا هر حادثه‌ی احساسی دیگر. حتی تاثیر نورولوژیکی این میزان هورمون بر یک مغز بالغ هم تاثیر زیادی در هنگام عشق ایجاد میکند که مانند این است که مغز شخص در کوکایین غرق شده است!!

جفرسون سینگر روانشناس با تخصص زندگی نامه نویسی میگوید افراد یک حافظه ی ضربه ای دارند که مخصوص سن 15 تا حدود 26 سالگی است. آنها خاطرات بیشتری را به یاد می آورند و معمولا متمایل اند که آن خاطرات مثبت باشند. چون در این دوره ما خیلی از اولین چیزها را تجربه میکنیم و همچنین پس از آن مرتب به رخداد ها فکر میکنیم و آن ها را باز تصور میکنیم. 

در مورد روابط عاشقانه مخصوصا، این به نظر من یک الگو میشود، چیزی میشود که ما همه چیز را از آن ببعد با آن مقایسه میکنیم و این زمانی که رابطه ی اول شما خیلی هیجان انگیز و در عین حال ناسالم و نادرست بوده میتواند خطرناک باشد. 

شما همیشه با دنبال کردن همان پستی و بلندی های رابطه ی اول در بهترین حالت افسرده و در بدترین حالت تباه میشوید. 

نانسی کالیش از دانشگاه کالیفرنیا که مدتها روابط زوج هایی که دوباره پس از سالها جدایی به هم بازگشته اند را بررسی کرده است، میگوید قدرت عشق اول از آنجا مشخص میشود که تا چه حد در ما تغییر ایجاد کرده است. در اولین رابطه همه چیز انگار جدید است و شما دو نفر هستید که تصمیم میگیرید عشق را چگونه تعریف کنید. او میگوید که هیچ چیز جادویی در مورد رابطه ی اول وجود ندارد به جز اینکه تنها اولین بوده ولی در مورد کسانی که رابطه شان مدتی دچار وقفه شده ولی بعدا باز به هم بازگشته اند و ادامه داده اند جادویی در کار است. 

مخصوصا امروزه با ابزاری مثل فیس بوک این اتفاق بیشتر رخ میدهد. او میگوید، زوج هایی که بازگشت موفقی دارند شخصیت خود را بصورت خاصی تغییر داده اند. ابتدا رابطه ای را شروع کرده اند، در سن مثلا 24 سالگی به مشکل برخورده اند و جدا شده اند و کمی بزرگتر شده اند و دوباره به سراغ هم بازگشته اند.

یک نمونه که خودم روی آن کار کرده ام زوج دنیس و جف بودند که در نوجوانی با هم آشنا میشوند ولی وقتی جف به دانشگاه شهر دیگری میرود به علت کم شدن ارتباطشان از هم جدا میشوند.
 

وقتی آنها 35 سال بعد در مترو واشنگتن همدیگر را میبیند سریعا دوباره عاشق هم میشوند. انگار که اصلا 35 سالی این بین نبوده. آنها پنج سال پس از ازدواج پیش من آمدند و میگویند الان من دو تا درک از او دارم. یکی اون کسی که الان هست و یکی اون شخصی که در 16 سالگی بود.

او میگوید در هرحال 70 درصد روابطی که پس از یک جدایی دوباره متصل میشوند موفق هستند. از نظر او دلیل دیگری برای ماندگار شدن روابط اول اینست که آنها خود ما را در آن زمان که زیبا و جوان و پرانرژی بودیم یاد خودمان می آورند.

 تهیه و ترجمه: Scientific Psychology