ماساژ 

ماساژ یکی از قدیمی ترین علوم در حوزه سلامت است و از زمانهای بسیار قدیم برای اهداف درمانی مورد استفاده قرار گرفته است. این نوع درمان با استفاده از "لمس" بر پوست، عضلات، تاندونها و رباط های بدن فشار اعمال می نماید.

 شاید مهمترین عملکرد ماساژ درمانی تسهیل درمان اختلالات به کمک :

-          از بین بردن تنش

-          تسهیل جریان خون

-          آرامش بخشیدن به اعصاب

-          رفع چسبندگی های عضلانی

-          و شل نمودن عضلات است.

رایجترین انواع ماساژ شامل ماساژ سوئدی ( Swedish massage) و ماساژ بافتهای عمقی در تکنیکهای درمان تریگر پوینت همانند  ماساژ myofascial release می باشند.

ماساژ در برخی موارد از اعمال فشار برای برگشت جریان مستقیم وریدی و لنفاوی به سمت قلب استفاده می نماید. از این رو مهم است که جهت حرکت همیشه در این راستا باشد، به نحوی که هیچ فشار ناروایی بر روی دریچه های بسته در رگ بوجود نیاورد. این دریچه ها از جریان برگشتی خون جلوگیری کرده و تنها اجازه می دهند خون در یک جهت (یعنی به سمت قلب) حرکت نماید.

ماساژ همچنین ممکن است برای کشش فیبرهای عضلانی استفاده شود. در این مورد، جهت آنقدر مهم نیست و فشار در جهت مخالف به نحو آسیب رسان اعمال نمی شود.

رایج ترین تکنیک های ماساژ درمانی عبارتند از:

Stroking :  این روش به کمک کل دست یا انگشتان انجام می شود. این تکنیک شامل استفاده از دست با آرامی بر روی پوست بیمار با یک ریتم و فشاری که یک اثر آرامش بخش ایجاد نماید، می باشد.  

Effleurage : افلوراژ بوسیله گسترش و حرکت دستان با فشار و سرعت انجام می شود و باعث ایجاد آرامش و افزایش فعالیت و جریان غدد لنفاوی می شود.

دو روش فوق (Effleurage & Stroking) معمولاً در یک دسته قرار می گیرند و بیشتر برای گرم کردن بافت سطحی، شل کردن عضلات، افزایش فشار خون و جریان لنفاوی، کشش عضلات و آشنا نمودن بیمار با لمس به کار می روند. این ماساژ ها باید یک طرفه و به سمت قلب انجام  شوند.

Kneading : شامل فشرده سازی متناوب و آزاد سازی ناحیه ای که در حال درمان دستی آن هستیم می شود.

Friction :  این روش یک جابجایی کوچک به کمک انگشت شصت یا دیگر انگشتان است، طوریکه فشار از سطح به عمق بافت اعمال می شود.

Wringing : در این تکنیک بافت را به بالا کشیده و یک پیچش به منظور ایجاد اثر کششی بر روی آن انجام می دهند.

Picking up : این تکنیک درگیر بالا کشیدن بافت از استخوان زیرین آن، فشردن و سپس آزاد سازی آن می شود.

Hacking:  این تکنیک با ساعد باز و با کمک کنار دست بر روی پوست  اثر می گذارد.

Clapping: این تکنیک با کف دست بر روی پوست اثر می گذارد.

Shaking & Vibration : این روش از لمس ملایم به صورت لرزش و ارتعاش به تناوب استفاده می نماید.

موارد فوق عمدتاً در گروه تکنیک های Petrissage یا ورز دادن قرار می گیرند. در این تکنیک ها با کمک حرکاتی نظیر بالا کشیدن، فشردن و پیچاندن پوست و آرامش بافت به تحریک گردش خون و کاهش درد و اختلالات عضلانی اقدام می شود. کلمه Petrissage ریشه فرانسوی داشته و به معنی مخلوط کردن است. حرکت پایه در این تکنیک ها فشردن، بلند کردن و سپس آزاد سازی بافت نرم است، و معمولاً وقتی بکار میرود که اثرات عمقی تر از روشهای effleurage  مورد نظر باشد.

در این تکنیک هم فشار در جهت قلب اعمال می شود. اما جهت عمومی برخلاف effleurage از مرکز به اطراف است. در واقع هدف در حرکت برگشتی خارج کردن خون از ناحیه مورد نظر است، و دوباره در حرکت معکوس خون تازه و مواد مغذی به ناحیه مورد نظر هدایت می شود.

مزایای ماساژ درمانی:

·         آرام نمودن درد

·         آزاد سازی گرفتگی عضلانی

·         ایجاد آرامش عمومی

·         القاء خواب در موارد بی خوابی (بی خوابی شبانه)

·         تسکین تنش

·         حس خوب در پوست

·         تخلیه و بهبود تورم و اِدِم

·         لینت دادن و نرم نمودن ترشحات ریه

موارد منع ماساژ:

اگر ناحیه مورد درمان دارای هر یک از ویژگیهای زیر باشد باید از انجام ماساژ خودداری نمود:

-          دارای زخم باز بزرگ است

-          دارای سوختگی است

-          زخم های پوستی

-          تورم شدید

-          نواحی با پوشش موی انبوه

-          پوست های حساس

-          عفونت های باکتریایی

-          بیماری های پوستی

-          بدخیمی نظیر سرطان

در خاتمه ذکر این نکته نیز مفید است: برای مدیریت یک جلسه ماساژ درمانی نحوه استقرار شخص ماساژ دهنده هم بسیار مهم است. کار کردن با پشت راست و انتقال خم بر باسن و زانوان شما را قادر خواهد ساخت به نحو موثرتر و با فشار کمتری بر کمر خود کار را پیش ببرید. موقعیت پاها نیز مهم است، پاهای شما باید طوری قرار گیرند که بتوانید در جهت قدامی – خلفی بدون ایجاد فشار ناروا بر کمر خود تغییر جهت دهید.

با توجه به حساسیت های موجود در این روش درمانی علیرغم ظاهر عملکردی ساده باید توجه شود که فرد ماساژ دهنده حتماً دوره های لازم را تحت نظر پزشکان و فیزیوتراپیست ها دیده باشد و از آناتومی بدن اطلاع کامل داشته باشد، در غیر اینصورت عوارض وتبعات منفی این اقدام درمانی ممکن است بسیار جدی باشند.