سبک زندگی سالم

شیر دهی نوزاد

شیر مادر بهترین غذا برای فرزند است.شیر مادر مغذی؛مناسب و ارزان است.شیر مادر می تواند در برابر عفونت ها از نوزاد حفاظت کند و از بیماری هایی مانند آسم و دیابت پیشگیری می کند.از طرفی شیر دادن؛از مادران در برابر سرطان پستان و تخمدان حفاظت می کند.همچنین باعث کاهش وزن مادر پس از زایمان می شود. هرچند شیر دادن امری طبیعی است اما شروع ان تقریبا برای تمام مادران دشوار به نظر می رسد. ‌

شیردهی نوزاد

شیر مادر بهترین غذا برای فرزند است.شیر مادر مغذی؛مناسب و ارزان است.شیر مادر می تواند در برابر عفونت ها از نوزاد حفاظت کند و از بیماری هایی مانند آسم و دیابت پیشگیری می کند.از طرفی شیر دادن؛از مادران در برابر سرطان پستان و تخمدان حفاظت می کند.همچنین باعث کاهش وزن مادر پس از زایمان می شود.

هرچند شیر دادن امری طبیعی است اما شروع ان تقریبا برای تمام مادران دشوار به نظر می رسد. انچه در پی می اید گام هایی است که می تواند به شیردهی موفق بیانجامد.این مطلب توسط سامانه های سلامت تهیه شده است.

 

۱-پیش از زایمان در مورد شیر دادن بیاموزید.گروه های حمایت از مادران شیرده را بیابید؛در کلاس های پیش از زایمان شرکت کنید؛کتاب بخوانید و فیلم های اموزشی ببینید.

 

۲-پس از زایمان؛بخواهید که نوزاد را هرچه زودتر روی شکم شما قرار دهند. مطالعات نشان داده اند که ساعت های اولیه پس از تولد ؛نوزادان به طور غریزی به سمت سینه مادر حرکت می کند و ان را به دهان می گیرند.

 

۳-تغذیه با شیر خود را پس از زایمان در اولین فرصت (در ساعت بعد از زایمان )اغاز نمایید .بعد از زایمان نوزاد حدود ۴۰-۳۰ دقیقه بیدار است و سپس برای استراحت می خوابد.

 

۴-کمک و حمایت همسر؛خانواده؛پرستاران؛متخصص و دوستان علاقمند را بپذیرید.

 

 

شیر مادرچگونه تغییر می کند؟

 

۱-از تولد تا روز سوم پس از ان؛شیر تولیدی مایعی غلیظ و زرد رنگ است. این مایع «آغوز» نامیده می شود.و میزان زیادی ویتامین و پروتئین برای حفاظت از نوزاد شما در برابرعفونت دارد.این مایع؛ملین ملایمی است که به راه افتادن روده ها و اجابت مزاج نوزاد هم کمک می کند.

 

۲-از روز ۳ تا ۱۰؛شیر اولیه تولید می شود.این شیر اب بیشتری دارد.

 

۳-از روز ۱۰ به بعد؛شیر کامل تولید می شود.این شیر از این نظر منحصر به فرد است که ترکیب ان در طول روز تغییر می کند به کونه ای که محتوای چربی در طول یک نوبت تغذیه افزایش می یابد یعنی اکثر چربی در انتهای وعده شیرخوردن نوزاد به وی می رسد تا در پایان یک نوبت شیردهی سیر شود و مدتی بخوابد .

 

۴-از تغذیه توام شیر مادر و شیر مصنوعی در هفته اول باید ممانعت نمود مگر انکه پزشک به شما توصیه نماید.

 

۵-در صورت محرومیت نوزاد از شیر مادر؛شیر خشک هم مغذی است هرچند مزایای شیر مادر را ندارد.

 

۶-بنا به توصیه پزشک در برخی موارد نادر قطع دائمی با گذارای شیر مادر لازم است.

 

 

روش صحیح شیر دادن به نوزاد

 

پستان گرفتن مناسب؛شیرخوردن را برای شیر خوار آسان تر و مشکلات کمتری برای مادر ایجاد می کند.

 

-شیرخوار را محکم در اغوش بگیرید به طوری که دهان شیرخوار روبروی پستان شما قرار بگیرد. با یک دست تکیه گاهی  برای سر شیرخوار ایجاد کنید ودر همان حال پایین تنه شیرخوار را به سینه خود بچسبانید.

 

-صبر کنید تا شیرخوار دهان خود را خوب باز کند.سپس اورا به سمت پستان تان بکشید به طوری که اول چانه اش با پستان تماس پیدا کند.نوک پستان را وارد دهان شیرخوار نکنید.لب های شیرخوار باید دور هاله پستان بچسبد.

-نوک پستان باید مقابل کام بالای شیرخوار قرار داشته باشد.هنگامی که شیرخوار ان را می مکد نباید دردی وجود داشته باشد

 

-اکثر مادران وضعیتی را که خود نشسته اند و شیرخوار را در اغوش گرفته اند؛آسان ترین وضعیت شیردهی می دانند. در سایر وضعیت ها مثل دراز کش و نیمه نشسته را تنها زمانی که شیردهی مناسب و با ثبات شد؛امتحان کنید.

 

-می توانید یک بالش روی ران خود بگذارید تا به عنوان تکیه گاه دست تان برای نگه داشتن شیرخوار(وقتی شیرخوار بزرگ تر و سنگین تر می شود) از ان استفاده کنید.این بالش  به خصوص اگر زایمان با روش سزارین انجام شده باشد؛ بسیار مٰؤثر است.

 

-هنگام شیر دادن به شیرخوار؛نگران امور دیگر نباشید.

 

-آسوده باشید!نوشیدنی گرم بنوشید.اجازه دهید دیگران به شما کمک کنند.

 

 

نشانه های دریافت شیر کافی

 

بعد از روز ۴یا۵ از تولد؛شیرخوارانی که به خوبی شیر می خورند در طول ۲۴ساعت دست کم ۶بار ادرار می کنند و وضعیت اجابت مزاج در چند هفته اول تغییر می کند.از بدو تولد تا روز ۳؛مدفوع قیری و سیاه است.به این مدفوع «مکونیوم» میگویند. پس از این مرحله مدفوع دانه دار و زردرنگ می شود و ۵تا ۱۰بار در روز ممکن است اجابت مزاج صورت گیرد.از ۶ روزگی تا ۶هفتگی اول تولد؛۶ پوشک خیس و ۲ بار دفع مدفوع نشان دهنده دریافت کافی شیر و تغذیه مناسب است.

 

 

در شبانه روز چند بار باید به شیرخوار شیر داد؟

 

تعداد دفعات تغذیه از پستان معمولا در یک ماهگی ۱۲-۸ بار در ۲۴ ساعت است اما فراموش نشود که تغذیه همیشه باید بر اساس تقاضای شیرخوار باشد و ممکن است دفعات تغذیه با شیر مادر در روزهای اول بیشتر یا کمتر باشد.باید نوزاد را مکرر در هر زمانی از شب و روزکه نیاز دارد شیر داد تا تولید شیر زیاد شود.شیرخواران خواب الود ممکن است به اندازه کافی شیر نخورند؛بنابراین شما باید برای شیر خوردن بیدارشان کنید. پس از روز سوم؛بیشتر شیرخواران الگوی خود را پیدا می کنند.با گذشت زمان؛شیرخواران در هر نوبت شیردهی  شیر بیشتری می خورند؛ چرا که معده شان رشد می کند و به همین ترتیب زمان میان دو وعده افزایش می یابد.زمان خواب شیرخوار در شب کاملا متغیر است.

 

ذخیره کردن شیر

 

مادر می تواند شیرش را بدوشد و برای استفاده بعدی ذخیره کند.بهتر است پس از انکه شیرخوار؛شیرخوردنش تمام شد؛شیر را بدوشید.شیر را می توان به طور دستی با گرفتن پستان میان دو دست یا با پمپ شیردوش دوشید. شستشوی دست ها با اب و صابون و ظروف جمع اوری شیر با اب و صابون ضروری است.از به کار بردن پستانک و شیشه شیر که سبب کاهش میل مکیدن پستان توسط شیرخوار؛کاهش تولید شیر مادر؛انتقال الودگی؛عفونت و بیماری؛ تغییر فرم دندان ها و قالب فک شیرخوار و اختلال در مکیدن پستان می شود پرهیز کنید. در نوزادان نارس و بیمار شیر دوشیده شده باید در ظرفی استریل نگهداری شود.استفاده از ظروف شیشه ای یا پلاستیک سخت برای ذخیره بلند مدت شیر دوشیده شده توصیه می شود. برای ذخیره کوتاه مدت  کمتر از ۷۲ساعت استفاده از کیسه ها ی پلاستیکی یک بار مصرف مخصوص شیر مناسب هستند اما برای تغذیه نوزاد نارس مناسب نمی باشد.ظرف شیر را ۱۵ دقیقه در ظرف اب گرم قرار دهید.اگر شیر را در یخچال نگه دارید؛تا ۴۸ ساعت قابل استفاده است.اگر شیر یخ بزند؛می توان ان را به ترتیب زیر نگهداری کرد:

 

-فریزر و درون جایخی یخچال تا ۲ هفته

 

-فریزر و یخچال فریزر به مدت ۳ ماه(با دمای بیشتر از ۲۰- درجه سانتی گراد تا صفر درجه)

 

-فریزر مستقل صنعتی با انجماد عمیق(۲۰-) درجه سانتی گراد به مدت ۶ ماه

 

مهم است هنگام گرم کردن شیر ان را نپزید.بنابراین از مایکروفر با اب جوش برای باز کردن یخ شیر نباید استفاده کرد. باید گذاشت شیر در دمای اتاق ذوب شود یا بطری را زیر اب گرم گرفت. پس از ذوب شدن؛به نظر می رسد که شیر بریده است چون اب و چربی به طور جداگانه ذوب می شوند.شیر را به ارامی تکان دهید تا دوباره مخلوط شود.

شیر مادر در دمای اتاق حداکثر تا ۴ ساعت قابل استفاده است و همچنین شیر قبلا ذوب شده در یخچال تا ۲۴ ساعت قابل مصرف است.

 

 

چگونه کودک را از شیر بگیریم؟

 

این سوال یک پاسخ درست ندارد.تنها می توان گفت زمانی کودک را باید از شیر بگیرید که اماده ان باشید. بسیاری از مادران تحت فشارهای بیرونی قرار دارند و این موضوع استمرار شیردهی را دشوار می کند؛بنابراین اگر پس از مشورت با پزشک تان مجبور هستید زود کودک را از شیر بگیرید ؛احساس گناه نکنید.متخصصان توصیه می کنند؛بهترین غذای ضروری کودک تا ۲سالگی شیر مادر باشد.

اگر زیر یک سالگی؛کودک را از شیر می گیرید باید دست کم تا۱۲ ماهگی به او شیر مصنوعی(شیرخشک) بدهید. برای شروع تغذیه با شیر مصنوعی و نیز برای شروع استفاده از غذای کمکی در سن مناسب با پزشک مشورت کنید. شیر هموژنیزه کم چرب (۲درصد) یا شیر کامل می توان پس از یک سالگی  به جای شیر خشک مصرف کرد. از شیر ۱درصد یا شیر بدون چربی بعد از ۲ سالگی استفاده کنید.

 

شیشه؛پستانک و مایع اضافی

 

اگر پس از مشورت با پزشک تان می خواهید به کودک تان شیشه بدهید باز هم می توانید شیر دوشیده خودتان را ذخیره کرده اید با شیشه به او بدهید.در کودکان  بزرگتر می توان با فنجان به کودک شیر داد. همچنین نباید پیش از انکه شیردهی به شیرخوار به وضعیت خوب و با ثباتی رسیده باشد؛به کودک پستانک داد.

از ۲تا۵ سالگی از دادن اب میوه های شیرین شده و صنعتی به کودکان پرهیز کنید.

 

 

 

دیگر سوالات رایج در مورد شیردهی:

۱-آیا مادران شیرده باید رژیم غذایی خاصی داشته باشند؟

 

رژیم مادر چندان روی ترشح شیرش تأثیری ندارد.یعنی به طور کلی مادران در هر شرایطی که هستند قادرند شیری تولید کنند که از نظر کمی و کیفی رشد و سلامتی شیرخواران را تأمین کند.حتی اگر دریافت غذای آنان محدود باشد.همچنین مادران لازم نیست حتما شیر بخورند تا شیر داشته باشند.مادران شیرده باید برای پیشگیری از این که کلسیم زیادی از استخوان هایشان را از دست بدهند؛منابع کلسیم بیشتری بخورند.ساده ترین منبع کلسیم شیرگاو است بنابراین نوشیدن ۳لیوان با حجم هر لیوان ۲۵۰سی سی شیر در روز به مادران شیرده توصیه می شود. در صورت عدم دسترسی یا عدم تحمل شیر می توان از ماست؛دوغ؛کشک وپنیر به میزان مناسب  استفاده کرد. به غیر از این؛رژیم مادر باید متوازن و متنوع باشد. گاهی اتفاق می افتد که شیرخوار پس از این که مادر غذا یا ادویه خاصی را می خورد؛ناارام می شود بنابراین متخصصان توصیه می کنند مادران تا پایان شیردهی از خوردن چنین غذاهایی پرهیز کنند.

 

۲-آیا مادران شیرده باید از خوردن همه داروها پرهیز کنند؟

 

به طور کلی ؛پزشکان دوست ندارند؛مادران باردار دارویی مصرف کنند زیراممکن است دارو روی رشد و تکامل اندام های جنین تأثیر بگذارد.بهترین راه این است که پزشک تان از تمام داروهایی که مصرف می کنید از جمله داروهای گیاهی و مکمل ها ؛اطلاع داشته باشد.از طرف دیگر همیشه باید به هر پزشکی که قصد دارد برای شما به هر دلیلی دارو تجویز کند؛اطلاع دهید که در حال شیردهی هستید تا بتواند داروهایی که در زمان شیر دهی بی خطر هستند را برای تان تجویز کند.اما مصرف بیشتر داروهای معمول معمول و رایج در دوران شیردهی بلا مانع هستند و درصورت مصرف دارو با پزشک اطفال در این مورد مشورت کنید.

 

 

۳-آیا شیرخوار روزانه همیشه یک مقدار ثابت شیر می خورد؟

 

خیر؛شیرخواران هر ۴تا ۶ هفته یک«جهش رشدی» را تجربه می کنند و ممکن است مادران حس کنند شیرشان برای سیر کردن شیرخوار کافی نیست.بهترین راه شیر دادن به شیرخوار بر اساس خواست اوست .وقتی شما دفعه های شیر دادن را افزایش می دهید؛معمولا غدد شیری پستان پاسخ می دهند و میزان شیر تولیدی را ظرف ۱تا ۲روز به سطح نیاز شیرخوار می رسانند.افزایش دفعه های شیردهی؛نیاز به دادن شیر مصنوعی مکمل یا دیگر مایعات را کم می کند.

 

 

۴-چرا شیشه شیر نوزاد باید استریل شود؟چرا مادر نباید نوک پستان خود را پیش از شیر دادن بشوید؟

 

شست وشوی نوک پستان با اسفنج یا لیف  نرم پارچه ایی هنگام استحمام روزانه برای حفظ سلامت ان کافی است. شیر درون پستان استریل است.استفاده زیاد از کرم ها؛لوسیون ها یا صابون می تواند به خشکی نوک پستان و ایجاد شقاق های دردناک بیانجامد. در هر حال چنانچه به هر دلیلی نوزاد نتواند مستقیما از پستان مادر تغذیه کند می توان شیر مادر ذخیره شده در یخچال یا فریزر را با استفاده از فنجان به نوزاد داد. بهتر است از بطری شیر و سرپستانک برای تغذیه نوزاد استفاده نشود ودر صورت استفاده از بطری؛ باید هر نوزاد حداقل ۲بطری داشته باشد تا هر بار استریل و سپس استفاده شود.

 

۵-با درد نوک پستان چه باید کرد؟

 

درد نوک پستان پس از شروع شیردهی بسیار شایع است.تکنیک نا مناسب شیردهی؛وضعیت نادرست بغل کردن و به پستان گذاشتن شایع ترین علت درد نوک پستان بلافاصله بعد از زایمان است.نوک پستان معمولا ظرف یک هفته به این شرایط عادت می کند.ممکن است اگر مقداری از شیر را پس از شیردهی به نوک پستان بزنید و بگذارید خودش خشک شود؛مشکل تا حدی برطرف شود. گاهی درد نوک پستان به دلیل عفونت قارچی است .دهان شیرخوار را بررسی کنید و دنبال نقاط سفیدی بگردید که کنده می شوند ولی پاک نمی شوند.

 

 

 

 

منتشرکننده :های سلامت

 

 

‌