پرسش:سلام
من در یک بخش درمانی بیماران مبتلا به سرطان اشتغال دارم کی خواستم بدانم چه خطراتی سلامت من را تهدید میکند
پاسخ
با سلام و تشکر از مشاوره
کارکنان بخش سلامت با مواجهات شیمیایی مضر متعددی مواجهه دارند که به ذکر مهم ترین آنها میپردازیم:
– داروهای شیمی درمانی؛ اغلب داروهای ضدنئوپلاسم جزء داروهای خطرناک دسته بندی شده و لازم است تماس با آنها با رعایت اصول ایمنی صورت گیرد. این داروها اغلب از طریق جذب پوستی و استنشاقی باعث مواجهه می شوند. در مواجهه کوتاه مدت هنگام آماده سازی یا حمل دارو در محیط با تهویه غیرمناسب امکان بروز علائم تحریکی چشم ها، عطسه، آبریزش بینی، سردرد ، ریزش مو، واکنش های آلرژیک و یا تحریک و راش پوستی وجود دارد و در مواجهات مزمن می توانند باعث بروز بدخیمی، اختلالات باروری، تراتوژنیسیتی و آسیب های ارگانی گردند. از جمله داروهای ضدنئوپلاسم میتوان به بلئومایسین، بوسولفان، کربوپلاتین، کلرامبوسیل، سیس پلاتین، سیکلوفوسفامید، سیتارابین و دوکسوروبیسین اشاره کرد. لیست کامل داروهای خطرناک در پایگاه NIOSH قابل دسترسی میباشد.از جمله نکات مهم در خصوص مواجهه با این داروها این است که بسیاری از داروهای شیمیدرمانی علاوه بر بیماران مبتلا به بدخیمی در بسیاری موارد دیگر از جمله بیماری های زنان، روماتولوژی، پوست و نورولوژی و … استفاده می شود و باید به مواجهه کارکنان این بخش ها نیز توجه شود و انجام اقدامات ایمنی شغلی در این زمینه فقط به بخش های انکلوژی و شیمی درمانی معطوف نگردد.
– رادیوداروها، داروهای آنتی ویروس، آنتیبیویک ها، داروهای تولید شده با روش های زیستی که با رشد و تکثیر سلولی یا سنتز DNA تداخل میکنند و داروهای هورمونی در برخی موارد باعث بروز آسیب در کارکنان درمانی می گردند.
مانیتورینگ شغلی مانند بررسی های بیولوژیک و بررسی نمونه ادرار و بررسی آسیب های سلولی و کروموزومی، نمونه گیری محیطی جهت ارزیابی مواجهه از جمله روش های ذکر شده جهت بررسی مواجهه با داروهای خطرناک هستند که البته با توجه به پیچیده بودن روش انجام و هزینه بالا، بطور گسترده و روتین قابل انجام نمی باشند. از این رو آموزش نکات ایمنی جهت حمل و آماده سازی دارو و پاکسازی محیط بعد از هربار آماده سازی و تجویز دارو و همچنین در پایان روز، رعایت اصول کنترل مهندسی ازجمله تهویه مناسب و نیز استفاده از لوازم حفاظت فردی مثل دستکش (دستکش دو لایه مناسب شیمی درمانی)، رسپیراتور، گان و عینک مناسب جهت کاهش مواجهه و پیشگیری از بروز عوارض مؤثر است. لیست داروهای خطرناک در هر بخش باید تهیه شده و در مواردیکه احتمال مواجهه وجود دارد دستکش و گان غیرقابل نفوذ استفاده شود. آماده سازی داروها باید زیر هود عمودی vertical laminar air flow (VALF) hood با آموزش اصول ایمنی انجام شده و هوای آلوده از طریق فیلترهای قوی high efficiency particulate air (HEPA) filter از اتاق خارج شود.