انواع مختلفی درمان های ارتودنسی وجود دارند، که انتخاب هر یک از آنها به نوع مشکل دندان ها و فک بستگی دارد. نخستین مرحله ی درمان، بررسی وضعیت دندان ها و احتمال نحوه ی رشد آنها در آینده بستگی دارد. این فرایند معمولاً شامل تهیه ی تصویر رادیوگرافی با اشعه ی ایکس، تهیه ی قالب گچی، و گرفتن عکس از چهره و دندان های بیمار است.

طی درمان ارتودنسی، برای اصلاح وضعیت دندان ها از ابزارهای مختلفی استفاده می شود. انواع ابزارهای ارتودنسی عبارتند از: ابزار های ثابت، که برای مدتی به طور ثابت به هر یک از دندان ها چسبانده می شوند و از طریق یک سیم به یکدیگر متصل می شوند. ابزار های متحرک، معمولاً شامل پلیت های پلاستیکی هستند که سقف دهان را می پوشانند و با گیره به برخی دندان ها متصل می شوند، و تنها جابجایی های اندک دندان ها با آنها ممکن است. ابزارهای فانکشنال، شامل یک جفت بریس پلاستیکی متحرک هستند که قطعات فک بالا و پایین به یکدیگر متصل هستند و به گونه ای طراحی شده اند که روی یکدیگر تأثیر متقابل دارند و روی دندان های بالا و پایین ثابت می شوند. هدگیر، به تنهایی نمی تواند یک ابزار ارتودنسی محسوب شود، اما می توان آن را در کنار دیگر ابزارها استفاده کرد و معمولاً در طول شب استفاده می شود. در موارد پیچیده تر، درمان شامل استفاده از بریس های ثابت است و نیز جراحی جابجایی فک است، که در بیمارستان انجام می شود.

انواع ابزار های ثابت

برای بسیاری از بیماران ارتودنسی، استفاده از ابزارهای ثابت (که معمولاً تحت عنوان بریس شناخته می شوند) بخش اصلی درمان ارتودنسی خواهد بود. هرچند این بریس ها هنوز شهرت خود را دارند، اما بریس های فلزی با ظاهر سنتی، تنها گزینه ی ممکن نیستند. در حال حاضر ابزارهای ارتودنسی مختلفی در دسترس هستند. ابزارهای ثابت مانند بریس ها، با بندهای فلزی یا نوعی چسب خاص دندانپزشکی به دندان ها متصل می شوند. معمولاً تا زمان تکمیل درمان از روی دندان ها برداشته نمی شوند. این ابزارها عموماً برای درمان های جامع تر استفاده می شوند. 

بریس های فلزی

بریس های فلزی سنتی که عموماً از فلز ضد زنگ با کیفیت ساخته می شوند، شامل بندهایی هستند که به دور دندان های مولر عقبی پیچانده می شوند. بعلاوه براکت های فلزی کوچکتری دارند که با استفاده از مواد کامپوزیت یا گلاس آینومر به تک تک دندان ها متصل می شوند. و سیم انعطاف پذیر و ظریفی دارند که از درون براکت ها عبور می کند. این ابزار به آرامی دندان ها را به سمت محل خود هدایت می کند. این سیم کمانی می تواند با استفاده از الاستیک های منعطف به براکت ها، گره های فلزی، یا دیگر انواع گیره ها متصل شود.

دلایل خوبی هستند که نشان می دهند بریس های فلزی که بازه ی زمانی درمان با آنها بررسی شده است همچنان شهرت خود را از دست نداده اند- زیرا گزینه ی درمانی آنها قابل اعتماد، تأثیرگذار و مقرون به صرفه است. در مقایسه با ابزارهای قدیمی، بریس های امروزی واقعاً کوچکتر، سبک تر، و استفاده از آنها راحت تر است. اگر می خواهید ظاهر درمان شما مدرن تر باشد، می توانید برای براکت ها الاستیک های رنگی انتخاب کنید، یا تغییرات دیگری ایجاد کنید. 

براکت های ثابت شفاف یا بریس های سرامیکی

بریس های ثابت شفاف براکت های ثابتی هستند که اجزاء تشکیل دهنده ی آنها درست شبیه سیستم سنتی است با این تفاوت که براکت های آنها از مواد سرامیکی یا کامپوزیت ساخته شده اند و توجه کمتری به خود جلب می کنند. این ابزار از جمله ابزارهای مورد علاقه ی افراد بزرگسال هستند زیرا تا کسی از نزدیک به آنها دقت نکند نمی تواند آنها را ببیند.

تنها عیب آنها این است که مواد سرامیکی از سطح دندان سفت تر هستند، به این معنا که اگر دندان فک مخالف به آنها برخورد داشته باشد، سطح دندان به مرور زمان ساییده خواهد شد و در نهایت لبه های دندان کوتاه تر یا لب پر خواهند شد. میزان سفتی براکت های کامپوزیتی کمتر از سطح دندان ها است، بنابراین اگر دندان های فک مخالف به آنها برخورد کنند احتمال دارد کنده (یا شل) شوند. از طرف دیگر، استحکام این نوع بریس ها کمتر از بریس های فلزی است؛ بعلاوه، هر چند روی براکت های سرامیکی لکه ایجاد نمی شود، اما بندهای الاستیکی که آنها را به سیم کمانی متصل می کنند لک می زنند (به همین دلیل هر ماه تعویض می شوند). بریس های سرامیکی گران تر از بریس های فلزی هستند. 

بریس های سریع/ کوتاه مدت

این نوع بریس ها ثابت هستند که ممکن است فلزی و یا شفاف باشند. تنها تفاوت این است که آنها حین لبخند زدن قابل مشاهده هستند. مهم ترین ویژگی آنها این است که زمان استفاده از بریس ها را از ۲ سال به ۴- ۹ ماه کاهش می دهند. 

براکت های پشت دندانی (لینگوال)

این نوع بریس های فلزی به شکلی خاص طراحی شده اند به گونه ای که بتوان آنها را به پشت دندان ها متصل کرد. از بریس های ثابت معمولی ظریف تر هستند و در آنها از سیمی با شکلی متفاوت استفاده می شود. از این نوع ابزارها در درمان های ارتودنسی معمولی استفاده می شود که هدف آنها اصلاح بایت کامل است، یا می توان از آنها به عنوان بریس های سریع یا کوتاه مدت استفاده کرد. البته این نوع بریس ها می توانند تا مدت کوتاهی برای زبان دردناک یا ناراحت کننده باشند.

ابزارهای متحرک

این نوع ابزارها می توانند برای اصلاح مشکلات جزئی یا درکنار ابزارهای ثابت استفاده شوند. علیرغم عنوان آنها، تنها برای تمیز کردن آنها، یا برای شرایط خاص می توان آنها را از دهان خارج کرد. 

الاینرهای شفاف

الاینرهای شفاف یک دسته تری های پلاستیکی شفاف هستند که محکم روی دندان ها قرار می گیرند و می توانند در درمان مشکلات خفیف تا متوسط ارتودنسی مؤثر باشند. زمانی که این الاینرها در جای خود قرار می گیرند، دندان ها را به آرامی به محل درست خود جابجا می کنند. این ابزار معمولاً به مدت ۲ هفته، ۲۲ ساعت در طول روز استفاده می شود تا به تدریج دندان ها صاف و یکدست شوند.

ابزارهای فانکشنال

ابزارهای فانکشنال برای درمان مشکلات مربوط به وضعیت قرار گیری فک و دندان های بالا و پایین نسبت به یکدیگر کاربرد دارند. برخی افراد مجبورند آنها را تمام وقت استفاده کنند. عمل به دستورات ارتودنتیست برای استفاده از ابزارهای فانکشنال مهم است. اگر از این ابزارها به درستی استفاده نشود، درمان مؤثر نخواهد بود. حین غذا خوردن و نیز برای تمیز کردن می توان آنها را از دهان خارج کرد. 

الاینرهای شفاف

الاینرهای شفاف یک دسته تری های پلاستیکی شفاف هستند که محکم روی دندان ها قرار می گیرند و می توانند در درمان مشکلات خفیف تا متوسط ارتودنسی مؤثر باشند. زمانی که این الاینرها در جای خود قرار می گیرند، دندان ها را به آرامی به محل درست خود جابجا می کنند. این ابزار معمولاً به مدت ۲ هفته، ۲۲ ساعت در طول روز استفاده می شود تا به تدریج دندان ها صاف و یکدست شوند.

ابزارهای فانکشنال

ابزارهای فانکشنال برای درمان مشکلات مربوط به وضعیت قرار گیری فک و دندان های بالا و پایین نسبت به یکدیگر کاربرد دارند. برخی افراد مجبورند آنها را تمام وقت استفاده کنند. عمل به دستورات ارتودنتیست برای استفاده از ابزارهای فانکشنال مهم است. اگر از این ابزارها به درستی استفاده نشود، درمان مؤثر نخواهد بود. حین غذا خوردن و نیز برای تمیز کردن می توان آنها را از دهان خارج کرد. 

ریتینرهای فنری

ریتینرهای فنری ابزارهای متحرکی هستند که استفاده از آنها ساده است و برای صاف کردن دندان ها روی فک بالا یا پایین قرار می گیرند، و نیاز دارند که هر ماه توسط ارتودنتیست تنظیم شوند. طول درمان با این ابزار نسبتاً کوتاه است. 

وسیع کننده ی کام

ابزار ثابتی است که در داخل فک بالا قرار می گیرد و هدف آن وسیع کردن سقف دهان است. وسیع کردن سقف دهان به منظور بهبود وضعیت قرار گیری دندان های فک بالا، هماهنگ کردن آنها با فک پایین، و اصلاح بایت انجام می شود. گاهی اوقات باریک بودن سقف دهان باعث می شود مسیر تنفسی نیز تنگ تر شود و بیمار نتواند به راحتی نفس بکشد. با وسیع شدن کام، بیمار به راحتی می تواند از راه بینی نفس بکشد. عملکرد این ابزار به گونه ای است که به آرامی غشاء منعطف مرکز کام را از یکدیگر باز می کند. با ایجاد این فاصله، بافت استخوانی به تدریج آن را پر می کند. 

هدگیر

هدگیر برای اصلاح وضعیت دندان های عقب یا حفظ موقعیت آنها حین درمان وضعیت دندان های جلو استفاده می شود. برخی افراد نیاز دارند تنها برای چند ساعت در طول عصر یا حتی در حین خواب از آنها استفاده کنند. با وجود هدگیر روی سر، خوردن و آشامیدن امکان پذیر نیست.