اورجت 

   در شرایط نرمال دندانهای قدامی فک بالا باید حدود 2 میلیمتر جلوتر از دندانهای فک پایین قرار گیرند. در صورتی که دندانهای فک بالا بیشتر از 2 میلیمتر از دندانهای فک پایین فاصله داشته باشند اصطلاحاً گفته می شود که بیمار دارای اورجت افزایش یافته یا Increased overjet است. دلیل این امر می تواند مشکل فکی (رشد بیش از حد فک بالا یا کاهش رشد فک پایین و یا ترکیبی از هر دو) و یا مشکل دندانی (جلو زدگی دندانهای قدامی فک بالا و یا عقب قرار گرفتن دندانهای قدامی فک پایین و یا ترکیبی از هر دو) و یا ترکیبی از مشکلات فکی و دندانی باشد.   

عوامل به وجود آوردن اورجت

عادات دهانی مثل مکیدن انگشت، مکیدن لب، مکیدن زبان نیز می تواند به ایجاد این مشکل کمک نماید. وجود اورجت زیاد باعث افزایش ریسک برای بروز تروما و ضربه و آسیب به دندانهای قدامی بالا می نماید. در صورت وجود مشکلات فکی و اسکلتی می بایست بر اساس نوع مشکل اقدام به درمان کرد. اگر مشکل فکی و اسکلتی مربوط به جلو بودن فک بالا است، باید فک بالا به عقب برده شود. اگر مربوط به عقب بودن فک پایین است، فک پایین به جلو آورده شود و اگر مربوط به هر دو فک است، هم فک بالا به عقب و هم فک پایین به جلو آورده شود.

اگر مشکل مربوط به دندانها است به گونه ای که دندانهای قدامی فک بالا به مقدار زیادی به سمت جلو آمده اند باید دندانهای فک بالا به عقب برده شود و اگر دندانهای قدامی فک پایین عقب هستند، باید آنها را به جلو آورد و اگر ترکیبی از دندانهای هر دو فک است، باید هم زمان دندانهای هر دو فک تصحیح شود. اگر مشکلات مربوط به ناهنجاری فکی و اسکلتی است، می بایست درمان قبل از بلوغ انجام شود. در غیر این صورت که بیمار بعد از بلوغ مراجعه نماید، احتمال جراحی به همراه ارتودنسی وجود دارد. در صورتی که مشکل دندانی باشد به شرطی که مشکلات لثه ای وجود نداشته باشد، می توان ناهنجاری بیمار را در هر سنی درمان نمود. 

 دیپ بایت 

در حالت طبیعی دندانهای جلوی فک بالا باید در حدود 2 الی 3 میلیمتر از دندانهای فک پایین را از نظر عمودی بپوشانند. در صورت وجود دیپ بایت دندانهای قدامی فک بالا مقدار زیادی از دندانهای قدامی فک پایین را می پوشاند و بدین ترتیب دندانهای پایین کمتر از حد طبیعی دیده می شوند و در بعضی موارد ممکن است دندانهای قدامی فک پایین به بافت نرم کام برخورد نمایند و باعث آزردگی مخاط بافت نرم فک بالا شود. اشکال در تکامل فکین و یا رویش نامتناسب و بیش از حد دندانهای قدامی فک بالا و پایین و یا زمینه ارثی می تواند از عوامل ایجاد کننده دیپ بایت (Deep bite) باشد. 

عدم درمان می تواند عوارضی مثل آسیب به لثه در ناحیه جلوی دندانهای پایین (به دلیل تماس با لبه جونده دندانهای بالا) ، آسیب به کام (در اثر برخورد لبه جونده دندانهای فک پایین با کام)، سایش زود هنگام دندانها و یا بروز مشکلات گیجگاهی فکی (TMJ problem) و ظاهری ناخوشایند ایجاد نماید. درمان زود هنگام (قبل از بلوغ) در درمان دیپ بایت از اهمیت بالایی برخوردار است. اگر بیمار قبل از بلوغ مراجعه نماید با دستگاههای متحرک و ثابت ارتودنسی می توان به راحتی دیپ بایت را درمان کرد . در صورت مراجعه بیمار در سنین بالا (بعد از بلوغ) نیاز بهجراحی فک خواهد بود.    

اپن بایت 

درحالت نرمال دندانهای قدامی فک بالا در حدود 2 الی 3 میلیمتر از دندانهای فک پایین را از نظر عمودی می پوشانند. به عبارت دیگر عدم هم پوشانی دندانهای قدامی از نظر بعد عمودی اپن بایت Open bite نام دارد. دلیل اپن بایت می تواند به خاطر اشکال در تکامل فکین، ارث، عادات نامناسب مثل مکیدن انگشت، جویدن ناخن، مکیدن لب، مکیدن زبان و یا رویش نامتناسب دندانهای قدامی و فکی باشد. بسیاری از کودکان دچار عادت مکیدن انگشت یا پستانک هستند که این مسئله در دختران بیشتر مشاهده می شود  

اثار این عادت بر بافتهای نرم و سخت بستگی به مدت و شدت آن دارد. به طوریکه می تواند باعث تاخیر رویش برخی از دندانهای جلویی بالا و پایین شود و باعث ایجاد اپن بایت گردد. اگر عادت مکیدن پیش از رویش دندانهای دائمی و قبل از 5 سالگی ترک شود به طور خود بخود اپن بایت بر طرف می شود. ساده ترین روش درمان رفع عادت صحبت مستقیم بین کودک و دندانپزشک است که بدون حضور والدین صورت میگیرد. نوع دیگر مداخله  تراپی و یا همان یادآوری  می باشد. این روش برای کودکانی مناسب است که دوست دارند عادت خود را ترک کنند ولی نیاز به کمک دارند. یکی از ساده ترین روشها بستن بانداژ دارای چسب ضد آب روی انگشت مزبور می باشد. در صورتیکه بیمار به عادات بد دهانی خود ادامه دهد نیاز به درمان ارتودنسی خواهد داشت. 

غیبت دندانی 

در بعضی بیماران به علت فقدان یک یا دو دندان ممکن است بین دندانها فاصله وجود داشته باشد. ممکن است این غیبت دندان به صورت مادرزادی باشد و یا ممکن است بیمار دندان خود را در اثر حادثه از دست داده باشد. در این موارد 2 راه درمانی براساس شرایط بیمار وجود دارد. 

دو راه درمانی بر اساس شرایط بیمار

یکی اینکه می توان دندانهای عقب را به سمت جلو آورد و فضای دندانهای قدامی را با به جلو آوردن دندانهای عقب بست که اگر شرایط بیمار همچنین اجازه ای را بدهد می بایست این روش درمانی انجام شود که به آن Space closure می گویند. این روش بهترین درمان است و در اکثر موارد ترجیح داده می شود که از این روش استفاده شود. زیرا فضای دندان خالی با دندانهای خود بیمار پر می شود و هیچ ایمپلنت و به عبارت دیگر جسم خارجی در دهان بیمار قرار نمی گیرد. در غیر این صورت می بایست به جای فضای دندانهای غایب ایمپلنت Implant قرار داد. در اکثر موارد توافق برای بستن فضای غایب وجود دارد تا اینکه برای بیمار ایمپلنت Implant قرار داده شود ولیکن طرح درمان نهایی بایستی براساس شرایط بیمار، وجود و یا عدم وجود شلوغی دندانها، نمای نیمرخ بیمار، میزان  بیرون زدگی دندانهای قدامی و تصاویر رادیوگرافی استوار باشد. 

ناهماهنگی خط وسط دندان ها 

خط میانی قوس دندانهای بالا و پایین را میدلاین می گویند. در درجه اول می بایست میدلاین فک بالا با خط میانی صورت و میدلاین فک پایین با خط میانی صورت هماهنگ باشد و در درجه دوم اهمیت می بایست میدلاین دندانهای بالا و پایین با همدیگر منطبق باشند. 

عدم هماهنگی خط وسط دندانها یا میدلاین میتواند در اثر مشکلات فکی – اسکلتی یا انحراف فک و یا در اثر مشکلات دندانی مثل در آوردن یکطرفه دندان شیری یا دائمی، شلوغی دندانها، فقدان یک یا چند دندان باشد. اگر عدم تطابق میدلاین به علت انحراف فک باشد و اگر بیمار قبل از بلوغ مراجعه کند، می توان با دستگاههای متحرک ارتودنسی به راحتی مشکل بیمار را درمان نمود. در صورتی که بیمار بعد از بلوغ مراجعه نماید و دارای مشکلات فکی – اسکلتی باشد نیاز به جراحی فک به همراه ارتودنسی خواهد داشت. بنابراین اولویت با درمان زود هنگام و با ارتودنسی بدون جراحی است. در صورتی که بیمار دارای مشکل دندانی باشد، نیاز به درمان ثابت خواهد داشت که می تواند در هر سنی با توجه به سالم بودن شرایط لثه ای بیمار انجام شود. 

وجود فاصله در دندان ها 

در این نوع ناهنجاری معمولاً فک بزرگ از پدر و دندانهای کوچک از مادر به ارث گرفته می شوند. در اینصورت به علت کوچکی دندانها و به دلیل فضای اضافه موجود در قوس فکی، بین دندانها فاصله می افتد. از عوامل دیگری که باعث ایجاد فاصله در بین دندانها می باشد، می توان به نهفتگی یک یا تعدادی از دندانها، فقدان یک یا تعدادی از دندانها، بیرون زدگی دندانهای قدامی، بزرگ بودن زبان و غیره اشاره کرد. وجود فاصله بین دندانها باعث تحلیل لثه، ایجاد جرم روی دندانها، گیر مواد غذایی در بین دندانها، کاهش بازدهی عملکرد دندانها و عدم زیبایی می گردد که نیاز به درمان دارد. معمولاً فاصله بین دندانها می بایست به روش ارتودنسی ثابت درمان گردد ولی اگر بیمار دارای مشکل فکی هم باشد می بایست در ابتدا مشکل فکی بیمار تصحیح گردد و بعد از تصحیح فکین که حتماً باید قبل از بلوغ انجام شود می بایست با درمانهای ثابت ارتودنسی فواصل بین دندانها را بست در بعضی بیماران به علت فقدان یک یا دو دندان ممکن است بین دندانها فاصله وجود داشته باشد در این موارد 2 راه درمانی براساس شرایط بیمار وجود دارد. 

یکی اینکه می توان دندانهای عقب را به سمت جلو آورد و فضای دندانهای قدامی را با به جلو آوردن دندانهای عقب بست که اگر شرایط بیمار همچنین اجازه ای را بدهد می بایست این روش درمانی انجام شود که به آن Space closure می گویند. این روش بهترین درمان است و در اکثر موارد ترجیح داده می شود که از این روش استفاده شود. زیرا فضای دندان خالی با دندانهای خود بیمار پر می شود و هیچ ایمپلنت وبه عبارت دیگر جسم خارجی در دهان دبیمار قرار نمی گیرد. در غیر این صورت می بایست به جای فضای دندانهای غایب ایمپلنت Implant قرار داد. در اکثر موارد توافق برای بستن فضای غایب وجود دارد تا اینکه برای بیمار ایمپلنت Implant قرار داده شود ولیکن طرح درمان نهایی بایستی براساس شرایط بیمار، وجود و یا عدم وجود شلوغی دندانها، نمای نیمرخ بیمار، میزان بیرون زدگی دندانهای قدامی و تصاویر رادیوگرافی استوار باشد.