یکی از شایع ترین مشکلاتی که در پی استفاده از براکت های ارتودنسی پیش می آید تشکیل لکه های سفید رنگ روی دندان ها است. با برداشتن براکت ها، ممکن است بیمار تعدادی لکه ی سفید روی دندان ها ببیند و با خود فکر کند چرا این لکه ها بوجود آمده اند. برخی بیماران تعجب می کنند اما جای تعجبی وجود ندارد. ارتودنتیست باید مراقب تشکیل این لکه ها باشد و هشدارهای لازم را به شما بدهد. این نقطه های سفید منطقه هایی هستند که کلسیم و مواد معدنی خود را از دست داده اند (دکلسیفیه شده اند)، جاهایی که پلاک به مدت طولانی روی دندان باقی مانده است. ممکن است بارها و بارها از ارتودنتیست خود شنیده باشید که به شما تأکید می کند که دندان های خود را به طور مرتب مسواک بزنید، نخ دندان بکشید و آنها را تمیز نگه دارید. 

علت ایجاد لکه های سفید رنگ روی دندان ها

انواع مختلفی باکتری وجود دارند که در دهان زندگی می کنند. این باکتری ها پس از تولد بوجود می آیند و تا پایان عمر باقی می مانند. نمی توان به طور کامل از شر آنها خلاص شد. تنها می توان مقدار باکتری ها در دهان را کاهش داد. کاهش تعداد باکتری ها با مسواک زدن، کشیدن نخ دندان و شستشوی دهان با دهانشویه هایی ممکن است که باکتری ها را از بین می برند.

باکتری استرپتوکوک موتانس (streptococcus mutans) و لاکتوباسیلوس (lactobacillus) مهمترین میکروب ها در پلاک های روی دندانها هستند. پلاک دندان چسبناک است و تمایل دارد به سطح صاف و صیقلی دندان ها بچسبد. این باکتری ها از قندی تغذیه می کنند که شما هر روز می خورید. غذایی که می خورید، حاوی قندی است که باکتری از آن تغذیه می کند. پس از هضم قند توسط باکتری، این باکتری ها تعداد بیشتری از خودشان را تولید می کنند و به مدت ۲۰ دقیقه اسید منتشر می کنند. از آنجا که پلاک درست روی دندان ها قرار گرفته است، اسید موجب حل شدن مینای دندان می شود که باعث تشکیل لکه های سفیدی می شود که حاصل از بین رفتن مواد معدنی و کلسیم روی دندان ها هستند و در نهایت موجب ایجاد حفره روی دندان خواهند شد.

حفره یک سوراخ روی دندان است. این نقاط سفید رنگ مرحله ی ابتدایی ایجاد حفره هستند. از آنجا که لایه ی بیرونی مینای دندان در نتیجه ی تقویت شدن با فلوراید موجود در خمیر دندان، غذا و آب بسیار سخت است، فرایند دکلسیفیه شدن از زیر این لایه و از عمق مینای دندان آغاز می شود. وقتی به سطح دندان نگاه می کنید، لایه ی بیرونی دست نخورده باقی مانده است و می توانید نقاط سفید رنگ دکلسیفیه شده را مشاهده کنید. به محضی که فرایند دکلسیفیه شدن به اندازه ی کافی موجب تضعیف لایه ی بیرونی مینای دندان شود، این لایه از هم خواهد پاشید که منجر به ایجاد حفره درون دندان خواهد شد.

در صورتی که روی دندان حفره ایجاد شود از بین نخواهد رفت. باکتری درون آن باقی خواهد ماند و به فرایند دکلسیفیه شدن ادامه خواهد داد و باعث خواهد شد حفره بزرگ تر شود. با بزرگ تر شدن حفره، درد احساس خواهد شد و می تواند موجب از بین رفتن یا مرگ پالپ دندان شود. پیش از آنکه حفره ی دندان خیلی بزرگ شود و نیاز باشد دندان کشیده شود، باید توسط دندانپزشک ترمیم شود. 

دندان های شیری مینای دندان بسیار نازکی دارند و حفره خیلی سریع به عمق آنها نفوذ می کند. بر عکس، در دندان های دائم، مینای دندان بسیار ضخیم است و حفره ی دندان با سرعت کمتری بزرگ می شود. اگر تصور می کنید یک حفره در دندان شما در حال شکل گرفتن است، فوراً به دندانپزشک مراجعه کنید تا هر چه سریعتر تحت درمان قرار بگیرید. مراجعه ی منظم به دندانپزشک می تواند مانع از دست رفتن دندان و صرفه جویی در هزینه ها شود.   

پیشگیری از ایجاد لکه های سفید رنگ روی دندان ها

خیلی ساده است، دندان های خود را مسواک بزنید. پلاک دندان را در حداقل میزان ممکن نگه دارید. با فرچه های مسواک خود، زیر سیم ها را با دقت تمیز کنید. پلاک ها اصولاً بین سیم و لثه ها و زیر سیم ها انباشته می شوند. پشتکار داشته باشید. پس از مسواک زدن، دندان های خود را با دقت بررسی کنید. اگر چیزی روی دندان خود دیدید، یا پلاک است یا غذا. مسواک خود را بردارید و آن را خارج کنید.

علاوه بر مسواک معمولی، می توانید از مسواک های برقی استفاده کنید. مسواک های برقی در کاهش پلاک، بسیار خوب عمل می کنند و از واتر پیک بهتر هستند. عملکرد واتر پیک در از بین بردن پلاک دندان به اندازه ی مسواک برقی خوب نیست، زیرا اگر بیماری لثه داشته باشید ممکن است باکتری را به درون بافت لثه فشار دهد. از واتر پیک برای تمیز کردن دندان ها و براکت های ارتودنسی استفاده نکنید. 

درمان لکه های سفید رنگ روی دندان ها

از ارتودنتیست خود بخواهید خمیر دندان مناسبی برای شما تجویز کند. فرمولاسیون برخی خمیر دندان ها به صورت ویژه طراحی شده است به گونه ای که می توانند مینای دندان را مجدداً معدنی کنند. این خمیر دندان ها کلسیم و فسفات از دست رفته طی فرایند تولید اسید توسط پلاک دندان را مجدداً تأمین می کنند. خمیر دندان های فلورایده و نیز خمیر دندان های مخصوص دندان های حساس نیز می توانند مفید باشند. در دستورالعمل این گونه خمیر دندان ها آمده است که شما باید یک مرتبه در روز، ترجیحاً پیش از رفتن به رختخواب، به مدت دو دقیقه با این خمیر دندان ها مسواک بزنید. اگر خمیر دندان کیفیت خوبی داشته باشد ظرف مدت شش ماه می تواند مواد معدنی از دست رفته ی دندان را مجدداً تأمین کند. این محصولات برای کودکان زیر ۶ سال توصیه نمی شوند.