عوامل تداوم دردهای میوفاسیال بعد از درمان

بسیاری از درمانگران که درمان آسیبهای عصبی – عضلانی از جمله دردهای میوفاسیال را یا درمانهای نقاط ماشه ای انجام می دهند تنها با الگوهای ارجاعی و راههای یافتن نقاط ماشه ای آشنا هستند و نیاموخته اند که علت درگیری و عوامل مانع بهبود را به تصویر کشند. با اقدام به گرفتن سوابق پزشکی  بیماران و یافتن لیست فاکتورهای مانع از درمان می توانیم به ریشه مساله پی ببریم. عوامل کلی فعال شدن مجدد و یا تداوم اثر نقاط ماشه ای در عضلات ممکن است شامل موارد زیر باشد:

-          بیماریهای مزمن یا حادِ ویروسی، باکتریال یا انگلی

-          آلرژی و دیگر عوامل استرس زای محیطی

-          رژیم های غذایی خاص

-          عوامل عاطفی

-          درگیری های ورزشی 

-          صدمات و جراحات

-          تنش های مکانیکال

-          مشکلات تغذیه ای

-          اختلال و بیماریهای ارگانیک

-          مشکلات خواب

-          مسائل عدم تراز ستون مهره ها و نظایر آن

-          نتایج خاص تست های آزمایشگاهی

اگر ما بدون اصلاح فاکتورهای چندگانه فوق به درمان درگیری درد میوفاسیال بپردازیم، بیمار در چرخه معیوب درمان و عود مجدد باقی می ماند.

"اما بخش مغفول مدیریت سندرم درد میوفاسیال پاسخ به این سوال است که اثر درمانهای مشخص میوفاسیال چقدر تداوم خواهد داشت؟ پاسخ این سوال وابسته به این است که چه فاکتورهایی از موارد فوق حل نشده اند. شاید این عوامل تداوم را بتوان بعنوان عوامل مستعد کننده قلمداد نمود، زیرا حضور این فاکتورها گرایش به فعالسازی نقاط ماشه ای را زیاد می کنند. معمولاً یک استرس نقاط ماشه ای را فعال می کند، سپس بقیه فاکتورها مانع از تداوم بهبود می شوند. در برخی بیماران این فاکتورها خیلی مهم هستند." (Dr. Janet Travell  and David G. Simons)

نیدلیگ یا اعمال فشار بر نقاط ماشه ای بخش حاد مشکل را حل می نماید، اما عوامل اساسی را برطرف نمی کنند. هر چند بیمار موقتاً از درد نقاط ماشه ای تسکین پیدا می کند، اما علائم بسرعت باز میگردند و تریگر پوینت ها قطعاً یک عامل محسوب می شوند، اما باید به فاکتورهای مانع درمان توجه شود تا بازده درمان پایدار باشد. البته باید لیست عضلاتی را درنظر گرفت که میتوانند باعث نقاط ماشه ای اقماری شوند. بعنوان مثال اگر در gluteus minimus نقاط ماشه ای پیدا شود اما بسرعت باز گردد، باید quadratus lumborum هم چک شود.

در این قسمت توصیف دقیقتری از عوامل فوق ارائه شده است:

1-      بیماریهای مزمن یا حادِ ویروسی، باکتریال یا انگلی

·         عفونت های حاد مانند سرما خوردگی، آنفولانزا، گلودرد استریتوکوکی، برونشیت باعث تشدید نقاط ماشه ای به ویژه در بیماران مبتلا به فیبرومیالژیا یا خستگی مزمن می شود. مهم است که در مراحل اولیه بیماری را کنترل کرد تا از تداوم تریگرپوینت جلوگیری شود. توجه به این نکته مهم است که اگر فیبرومیالژیا، سینوزیت، آسم، و یا دیگر عفونت های تکرار شونده دارید، تریگرپوینتهای شما بدلیل بیماری فعال می شوند و بیماری می تواند شما را ماهها درگیر درمان باقی نگاه دارد.

·         بروز عفونت های مزمن نظیر زخم های سرد نیز می تواند تشدید کننده نقاط ماشه ای باشد.

·         سایر عفونت های مزمن مانند عفونت های سینوسی، آبسه دندان یا عفونت های ادراری میتوانند درمان تریگر پوینتها را مختل نمایند.

·         کرم کدو ماهی، ژیاردیا و گاهی اوقات بیماریهای آمیبی نیز از عوامل تداوم نقاط ماشه ای هستند.

2-      آلرژی و سایر عوامل استرس زای محیطی:

هر دو نوع آلرژی از نوع بلع و استنشاقی در تداوم اثر تریگرپوینت ها و سخت تر شدن درمان آنها با توجه به آزاد شدن هیستامینِ پس از آن تاثیر گذار است.

برای حصول یک درمان موثر، آلرژی های محیطی باید تا حد امکان کنترل شوند، حتی در صورت لزوم مراجعه به متخصص برای تست پوستی به منظور شناسایی آلرژن و تجویزهای متعاقب آن توصیه می شود.

3-      رژیم غذایی:

در طب چینی انواع خاصی از درد بوسیله غذا و مایعات مشخصی بدتر و یا در مواردی بهتر می شوند:

دردهای تیز و تیرکشنده که با استرس بدتر شده و با فعالیت بهتر میشوند، با قهوه و چای سیاه (حتی بدون کافئین)، الکل، غذاهای سرخ شده و چرب، گوشت قرمز، مواد نگهدارنده، غذاهای تند، کافئین، شکر و برخی مواد مخدر بدتر میشوند.

در این نوع طب برای دردهایی که با گرما تشدید می شوند، دردهایی که با سرما تشدید می شوند، دردهای مبهم، آنها که با فعالیت بدتر می شوند و دهها حالت از این نوع توصیه هایی ارائه شده است.

شما شاید بیش از یک نوع درد داشته باشید در این حالت اگر در رژیم غذایی پیشنهادی تداخل ایجاد شود توصیه محدود کردن غذاهایی است که برای یک درد مضر هستند حتی اگر برای درد دیگری خوب باشند. البته این پروسه تغییر رژیم غذایی باید به مدت مناسب دنبال شود، گاهی ممکن است تا دو ماه انتظار لازم باشد. در حالیکه برخی مردم بعد از یک هفته دنبال کردن یک رژیم خاص انتظار ایجاد تفاوت را دارند و پس از آن به رژیم اولیه خود بر می گردند. برخی نیز درمان دارویی یا تحمل درد را به اعمال رژیم غذایی ترجیح می دهند از اینرو پس از یک هفته به دنبال توجیه رژیم غذایی خود هستند.

کافئین بیش از حد می تواند باعث تنش عضلانی و تحریک نقاط ماشه ای و در نتیجه افزایش درد شود.

4-      عوامل عاطفی و استرس زا

هرچند نقش عوامل استرس زا و عاطفی در ایجاد و تداوم بیماریها غیر قابل انکار است، اما تشخیص و درمان بیماران تنها از طریق هدف قرار دادن استرس و یا افسردگی یک رویکرد جامع نبوده و بی توجهی به علائم فیزیکی بخصوص هنگامیکه نشانه های درد و افسردگی همراه باشند اشتباه است. هر چند بر اساس تجربه این وضعیت اغلب برای خانم ها مشاهده شده است اما در بین بیماران مرد هم شاهد این شرایط بوده ام. شاید تجویز داروهای ضد افسردگی در شرایط حاد مفید باشد، اما ممکن است اثرات جانبی بر مشکل زمینه ای که علائم را ایجاد کرده است، بر جا بگذارد و این خود منجر به یک چرخه معیوب گردد. اگر فردی به مدت طولانی دچار یک درد باشد این شرایط طبعاً به خستگی و افسردگی هم منجر خواهد شد. افسردگی در مدت طولانی نیز به نوبه خود در توسعه درد نقش خواهد داشت. چیزی که در طب شرقی و هومیوپاتی جالب توجه است اینست که نمیتوان بدن فیزیکی و احساسات را از هم مجزا درنظر گرفت و باید برای رسیدن به یک تشخیص و درمان علائم را در هر دو سو مد نظر داشت.

5-      سندروم ورزشی

خیلی از مردم معتقدند انجام ورزش همراه با درد آنها را قویتر میکند و مفیدتر است.در حالیکه این امر فقط مشکلات موجود آنها را غامض تر و درمان آنها را طولانی تر می کند.

6-      صدمات و جراحات

یک عضله سالم هنگامیکه در حال کار نیست در برابر لمس انعطاف پذیر است و در حین کار سفت است. اگر عضله ای در زمان استراحت سفت باشد، نشانه ناسالم بودن آن است. من می خواهم از یک قیاس نوار لاستیکی یا چوب استفاده کنم. تصور کنید یک نیروی ناگهانی غیر منتظره بر یک چوب یا عضله سفت وارد شود (همچون افتادن) همچون چوب عضله نیز آسیب می بیند. اما اگر این نیرو بر عضله انعطاف پذیر یا نوار لاستیکی وارد شود، با ضربه کشیده می شود و احتمال آسیب آن خیلی کم است. از آنجا که نقاط ماشه ای نهفته دامنه حرکت را تا درجه ای محدود می کنند و تقریباً همه دارای اینچنین نقاط ماشه ای هستند، یک عضله ممکن است بدون اینکه شما در جریان باشید گرفتگی داشته باشد و در برابر نیروهای ناگهانی براحتی آسیب ببیند.

جراحات یکی از شایعترین زمینه سازهای نقاط ماشه ای می باشند. بنابر این اگر مصدوم شدید بسرعت اقدام به درمان آن بنمایید.

7-      تنش های مکانیکال

تنش و فشارهای مکانیکی یکی از شایعترین علل فعال سازی و تداوم نقاط ماشه ای می باشند، اما خوشبختانه تقریباً همواره اصلاح پذیر می باشند. اثاثیه و تجهیزات نامتناسب دلیل عمده دردهای عضلانی در محل های کار می باشند.

8-      مشکلات تغذیه ای

 Dr. Travell و Dr. Simons دریافتند که تقریباً نیمی از بیماران آنها برای رهایی از درد و اختلالات ناشی از نقاط ماشه ای به جبران کمبود ویتامین ها نیاز دارند و آنها این را یک عامل مهم در تداوم درد قلمداد نمودند. مهمترین این ویتامین ها شامل ویتامین های محلول در آب B-1 ، B-6 ، B-12 ، فولیک اسید ، ویتامین C و مواد معدنی شامل کلسیم ، منیزیم ، آهن و پتاسیم می باشند. هر چقدر کمبود این مواد در بدن شما بیشتر باشد علائم در شما بیشتر است و نقاط ماشه ای و سیستم عصبی شما تحریک پذیر تر است. حتی اگر نتایج آزمایش خون شما را در حداقل نرمال رنج هم اعلام کند باز شما ممکن است به مقادیر بیشتری نیاز داشته باشید زیرا بدن قبل از اینکه اجازه دهد از سطح این مواد در خون کاسته شود آنها را از بافتها دریافت میکند.

عوامل زیادی در این کمبود موثرند :

·         استفاده محدود از مواد مغذی

·         افزایش نیاز بدن

·         اختلال در جذب مواد

·         دفع سریع مواد از بدن

·          نابودی سریع یک ماده مغذی در بدن

ویتامین C درد و کوفتگی بعد از تمرینات را کاهش می دهد و شکستگی های مویرگی که منجر به کبودی می شود را اصلاح می کند. (اگر شما علت یک کبودی در بدن خود را به یاد نمی آورید، در معرض این مشکل هستید.) این ویتامین برای تشکیل کلاژن (بافت همبند) و تشکیل استخوان ضروری است.

مصرف بیش از حد ویتامین های A و D و E و فولیک اسید نیز میتواند علائمی مانند کمبود را ایجاد نماید.

ویتامین B-1 برای عملکرد طبیعی عصبی و تولید انرژی در عضلات اساسی باشد.

ویتامین B-6 در عملکرد عصبی، سوخت و ساز انرژی، سوخت و ساز آمینواسید و عوامل اثر گذار در احساس درد موثر است.

ویتامین B-12 و فولیک اسید باید با هم در نظر گرفته شوند.

کمبود فولیک اسید ممکن است منجر به خستگی، خواب ضعیف، احساس دلسردی و افسردگی شود. این امر می تواند منجر به دردهای منتشره عضلانی، از دست دادن حس در اندام ها و احساس سرمای همیشگی شود.

کلسیم، منیزیم، پتاسیم و آهن برای عملکرد مناسب عضلانی لازم می باشند.

9-  بیماریها و اختلالات ارگانیک

 از قبیل موارد زیر می توانند بر تداوم فعالیت نقاط ماشه ای موثر باشند:

·          کم کاری تیروئید

·         اختلالات متابولیسمی قند همچون افت قند خون بعد از صرف غذا و هم ناشتا (هیپوگلیسمی)

·         نقرس

10-  مشکلات خواب

درد می تواند منجر به وقفه در خواب شود و این خود باعث تداوم وجود نقاط ماشه ای است. بنابر این مهم است که بدانیم آیا قبل از ایجاد یک الگوی درد بی خوابی وجود داشته یا پیش از آن بیمار دچار اختلال در خواب نبوده است.

11-  مشکل انحراف ستون مهره و دیگر موارد

هرچند بررسی ها نشان می دهد وجود ناهنجاری های ستون مهره ها و دیسک می تواند باعث بروز درد شود، اما وجود این ناهنجاریها بدون حضور درد از یک طرف و وجود درد بدون هیچ ناهنجاری اسکلتی از طرف دیگر، قضاوت در این باره را دشوار می نماید.

12-  نتایج آزمایشگاهی

نتایج آزمایشگاهی می تواند دلالت بر وجود عوامل اثرگذار بر تداوم فعالیت نقاط ماشه ای علیرغم درمان های متعدد باشد. البته گاه انجام طیف وسیعی از این آزمایشات شاید غیر عملی و پر هزینه باشد، از این رو برخی اوقات شاید تغییر در عادات رفتاری و تغذیه ای مبتنی بر علائم راهکار موثرتری باشد