آناتومی ستون فقرات

ستون فقرات شامل یک ستون از استخوان‌های‌ موسوم به مهره است که بر روی یکدیگر سوار شده‌اند و از لگن تا قاعده‌ی جمجمه امتداد یافته و از طناب نخاعی محفاظت می‌کنند. هر کدام از این مهره‌ها توسط دیسک‌های بین مهره‌ای غضروفی جدا شده‌اند. لایه‌ی بیرونی دیسک، متشکل از یک فیبر سخت و لایه‌ی درونی آن از ماده‌ی نرم و ژلاتینی ساخته شده است. این دیسک‌ها از مهره‌ها حمایت کرده و به آنها اجازه می‌دهد که با لغزش درون یکدیگر، حرکت ستون فقرات را آسان‌تر کنند. به لایه‌ی فیبر محیطی، آنولوس فیبروزوس گفته می‌شود و لایه‌ی ژلاتینی داخلی، پولیوزوس نوکلئوس یا هسته‌ی نرم نامیده می‌شود. بیرون‌زدگی دیسک زمانی رخ می‌دهد که ماده‌ی هسته در اثر شل‌شدن و یا پارگی لایه‌ی محیطی، به بیرون رانده می‌شود.

عوامل خطر

• جنسیت (مرد)
• سن (میانسال – پیر)
• نقص مادرزادی ستون فقرات
• فعالیت شدید بدنی؛ بلند کردن اجسام سنگین، کشیدگی و یا خم شدن مکرر کمر
• سابقه خانوادگی
• سیگار کشیدن
• تغذیه‌ی نامناسب
• اضافه وزن / چاقی
• بارداری / زایمان
• سبک زندگی کم‌تحرک

آیا دیسک کمر می‌تواند منجر به مشکلات جدی‌تر شود؟

در موارد بسیار نادر، پارگی قسمت میانی دیسک می‌تواند یک دسته از ریشه‌های عصبی در پایه ستون فقرات را تحت فشار قرار دهد. این اتفاق منجر به یک بیماری موسوم به سندرم دم اسب می‎شود. بیماران با علائم پاره شدن دیسک کمر ، ممکن است ، مشکلات روده و مثانه و همچنین از دست دادن حس در منطقه‌ی پاها و مناطق پایین‌تر از‌ لگن را تجربه کنند.

تشخیص بیماری

گاهی اوقات تشخیص علائم بیرون‌زدگی دیسک از سایر مشکلات کمر دشوار است. به همین دلیل یک معاینه‌ی سر تا پا و کامل عضلانی-اسکلتی، عصبی برای شما انجام می‌شود.

همچنین پزشک متخصص از شما سؤالاتی در مورد زمان آغاز درد می‌پرسد، اینکه چه عاملی باعث بدتر شدن یا بهبود درد می‌شود و آیا بی‌حسی، درد یا سوزن سوزن شدن به سمت بازوها یا پاهای شما کشیده‌ می‌شود. او می‌خواهد بداند که آیا شما این مشکل را از قبل داشته‌اید و اگر چنین است، چه نوع درمانی را تا به حال انجام داده‌اید و چقدر برای بهبود شما موثر بوده است.

سپس اسکن اشعه‌ی ایکس و اسکن MRI برای شما تجویز می‌شود. پزشک متخصص با بررسی تصاویر شما و تشخیص مشکل، یک برنامه‌ی درمانی مناسب را برای شما تعیین می‌کند.

روش‌های درمان

دکتر سعیدی و همکاران بر این باورند که روش غیرجراحی، بهترین و ایمن‌ترین گزینه‌ی درمان است که باید به عنوان اولویت اول در برنامه‌ی درمان گنجانده شود. دکتر سعیدی می‌گویند: " ما همه تلاش خود را می‌کنیم تا بیماری شما را به صورت غیر جراحی درمان کنیم. اغلب اوقات، توصیه ما یک برنامه درمانی شامل درمان فیزیکی، تزریق، درمان کایروپراکتیک، طب سوزنی و سایر درمان‌های غیرجراحی است. اکثر افراد با این طرح درمان غیرجراحی، بهبود می‌یابند.

ما در اینجا درمان غیرجراحی را تحت سه مقوله مورد بحث قرار خواهیم داد:

• درمان محافظه کارانه
• تزریق
• فیزیوتراپی و ورزش

درمان محافظه کارانه

کمپرس گرم / سرد

این روش می‌تواند به منظور کاهش تورم ( کمپرس سرد) و افزایش خونرسانی (کمپرس گرم) به بافت آسیب‌دیده، مورد استفاده قرار گیرد.

دارو درمانی

داروهای بدون نسخه‌ی مسکن ضد التهاب و ضد درد مانند آسپیرین، ایبوپروفن و ناپروکسن (NSAIDS) می‌تواند برای مدیریت درد طولانی مدت و کاهش تورم استفاده ‌شود.

کشش دستی

کشش دستی (ترکشن) شامل انقباض استخوان‌ها و عضلات است، به طریقی که موجب باز کردن فضای دیسک بین مهره‌ها و از بین بردن فشار گردد؛ به همین دلیل است که معمولاً توسط یک درمانگر انجام می‌شود.

ماساژ درمانی

ماساژ درمانی می‌تواند ابزار ارزشمندی باشد برای کمک به کاهش عوامل تشدید کننده‌ وتداوم بیرون‌زدگی دیسک کمر که متعاقباً موجب درد و اختلال عملکردی کمر می‌شود.

طب سوزنی

طب سوزنی شامل وارد کردن سوزن‌های کوچک و یا اِعمال فشار بر برخی از نقاط "انرژی" در ستون فقرات است. زمانی که این سوزن‌ها به نحو صحیح قرار داده شود، بیمار احساس سنگینی، بی‌حسی، سوزن سوزن شدن و گرما را با مقداری درد در اطراف نقاط سوزنی تجربه خواهد کرد.

مگنت تراپی

مگنت تراپی شکلی از طب جایگزین است که با استفاده از میدان‌های مغناطیسی به درمان عوارض پزشکی می‌پردازد. دستگاه‌های مغناطیسی می‌تواند درد را کاهش دهد و برای بیرون‌زدگی دیسک بین مهره‌ای از ارزش درمانی برخوردار است. پزشک با توجه به ارزیابی وضعیت کمر شما از مگنت تراپی برای نقاط ماشه‌ای درد استفاده می‌کند.

لیزر درمانی

لیزر درمانی یک روش پزشکی است که از انرژی بسیار متمرکز نور لیزر برای درمان درد و التهاب استفاده می‌کند. لیزر در سطح سلولی عمل می‌کند و با تحریک فرآیند طبیعی ترمیم بدن، موجب رفع التهاب، کاهش درد و افزایش مقاومت کششی بافت‌های اطراف دیسک و به طور کلی سهولت فرایند درمان می‌شود.

درمان با تزریق

تزریق اپیدورال

تزریق استروئید اپیدورال (ESIs) یک گزینه‌ی درمانی رایج برای بسیاری از انواع مشکلات کمر، از جمله بیرون‌زدگی دیسک می‌باشد. در این روش، داروی استروئید اپیدورال به طور مستقیم (و یا بسیار نزدیک) به منبع ایجاد درد وارد می‌شود. اگر چه اثرات تزریق معمولاً موقتی است (یک هفته تا یک سال)، اما تزریق اپیدورال می‌تواند در طول یک حمله‌ی حاد دیسک، بسیار مفید باشد.

اوزون درمانی

اوزون را می‌توان برای کاهش حجم و کاهش فشردگی دیسک آسیب دیده، به آن تزریق نمود. مطالعات نشان داده‌اند که موفقیت اوزون درمانی در بیماران 70٪  بوده است و هنگامی که با تزریق استروئیدی ترکیب شده است، تا 78٪ می‌رسد.

فیزیوتراپی و ورزش

فیزیوتراپی و تمرینات ورزشی با حرکات تقویتی و کششی می‌تواند به استقرار بهتر و آسان‌تر ستون فقرات و پشتیبانی بهتر دیسک‌ها کمک کند

دراز نشست (CURL-UPS )

به پشت دراز بکشید، زانوها را خم کرده و با تخت کردن کمر، لگن خود را خم کنید. بازوهای خود را هم‌عرض سینه قرار دهید. سپس فقط با استفاده از ماهیچه‌های مرکزی بدن، به آرامی خود را بلند کنید.

حرکت نرمشی پلانک

بدن خود را تا زانو و ساعد خم کنید. زانوهای خود را صاف کنید، به طوری که وزن بدن شما بر انگشتان پا فشار وارد کند. بازوهای خود را صاف کنید، به طوری که انگشتان دست شما از هم باز شوند، در عین حال هنوز در امتداد ساعد قرار داشته باشند.

خم کردن لگن

با کمر تخت، زانوهای خم و کف پای صاف، به پشت دراز بکشید و بازوهای خود را صاف در طرفین خود قرار دهید. هوا را به درون تنفس کنید و سپس با عمل بازدم، لگن خود را بالا ببرید. به مدت 3 ثانیه آن را نگه دارید و سپس آزاد کنید.

حرکت پل

زانوهای خود را در امتداد شانه و در یک خط راست قرار دهید و سعی کنید این موقعیت را در حدود 20 ثانیه نگه دارید. همچنین باسن خود را کمی بالاتر از زمین قرار دهید. به تدریج شروع به خم شدن کرده و بدن خود را پایین آورده و دوباره این حرکت را تکرار کنید.