عوارض پشت میز نشینی و کار با کامپیوتر، راه حل ها و پیشنهادات

پشت میز نشینی و کار با کامپیوتر، بخش جدایی ناپذیر زندگی مدرن و زیستن در قرن ارتباطات است. در نگاه اول زندگی کارمندی، نشستن در پشت میزها و کار با رایانه و لپ تاپ، نسبت به ساعتها کار فیزیکی سخت و طاقت فرسای دوران گذشته، به نظر خوشایند و ایده آل می آید. رویای فرار از سرما و گرما و انجام فعالیت های سخت بدنی با تصویری از فضایی ملایم در پشت صندلی های چرخدار، همه را وسوسه می کند. اما لازم است بدانیم این دنیای آرمانی هم عوارض خاص خود را دارد. فعالان دوران مدرن خیلی زود دریافتند که آسیب های زیادی آنها را تهدید می کند. 

پژوهش ها چه می گویند؟

وجود شرایط نامناسب در محیط کاری و عدم توجه به مسائل ارگونومیکی و بهداشتی هنگام کار، در دراز مدت پیامدهای ناگوار زیادی به همراه دارد. بهتر است بدانید که اگر روزانه ناچار به گذراندن ساعات متوالی در پشت میز و کار با کامپیوتر هستید، سلامت شما در خطر است. نگاهی کوتاه به فهرست زیر بخشی از ناهنجاریهای این شیوه از زندگی و فعالیت را نشان میدهد که می تواند آموزنده و هشدار دهنده باشد:

1. فشار بر استخوان های گردن، کمر و لگن، به همراه نا هنجاریهای اسکلتی و عضلانی
2. چاقی و بروز اضافه وزن با کاهش متابولیسم (سوخت و ساز بدن) بدلیل نشستن و نداشتن فعالیتهای بدنی
3. احتمال بروز آرتروز گردن به دلیل خم شدن و آسیب ستون فقرات به علت نشستن های ممتد، نا مناسب و غیر اصولی
4. احتمال ابتلا به بیماریهای قلبی به دلیل افزایش حجم چربی بدن، اختلال هورمونی و سیستم گردش خون
5. و از مهمترین آسیب های پشت میزنشینی، ضعف عضلات است که می تواند به دردهای مزمن در نواحی مختلف بدن مثل کمر منتهی شده و با از بین رفتن بافت توده های استخوانی، باعث بروز بیماری پوکی استخوان گردد.

برای حفظ سلامتی دست به تغییر بزنید:

به توجه به عوارض پشت میز نشینی و کار با کامپیوتر برای حفظ سلامتی خود دست به تغییرات ساده اما مهم بزنید:

الف- از میز و صندلی های استاندارد استفاده کنید.

ارتفاع صندلی مناسب و قابل تنظیم باشد به گونه ای که شانه های شما آزاد و مچ دستهای شما خم نشود.

ب- صفحه نمایش کامپیوتر را روبروی چشم ها و سر و گردن به حالت خنثی قرار دهید.

ج- انجام حرکات کششی ساده و روزانه، در قبل و بعد از کار را فراموش نکنید.

د- پس از هر ساعت، دقایقی کار را متوقف کنید.

از پشت میز خود بلند شوید، تحرک داشته باشید و  هر یک ساعت، چند دقیقه این کار را تکرار کنید.

یک پیشنهاد مفید به متولیان آموزش عالی و آموزش و پرورش کشور:

آموزش « عوارض پشت میز نشینی و کار با کامپیوتر، همراه با راه حل های مناسب » در قالب یک واحد درسی

واقعیت این است که امروزه کاربرد گسترده ابزار نوین مثل کامپیوتر و لپ تاپ و تلفن همراه، برای اهداف بسیار متنوع از بازی و سرگرمی تا کار و فعالیت و تحصیل، هیچ مرز سنی، جنسیتی و شغلی نمی شناسد.  حجم کاربرد این ابزار بیش از تصور و دیدن کودکان و بزرگسالان بیشمار که ساعت های متمادی در حال استفاده از آنها هستند تصویری آشنا و کاملا طبیعی است. در چنین شرایطی، آموزش و فرهنگ سازی، راهی عملی و مطمئن برای عبور کم خطر از این مسیر پر چالش است. حداقل دستاوردهای این آگاهی بخشی می تواند شامل موارد زیر باشد:

       1. کاهش دردها وآسیب های جسمانی:

افرادی که از عوارض یک فعالیت آگاهی داشته و راه برون رفت از یک مشکل را می آموزند، آسیب های کمتری را تجربه می کنند.

      2. کاهش هزینه های درمانی:

سلامتی بیشتر، هزینه های هنگفتی را از سبد هزینه های فرد، خانواده، دولت و جامعه کاهش می دهد. هزینه های مستقیم مثل: هزینه نیروهای متخصص، تجهیزات و دارو، ساختمانها و مراکز اداری و درمانی و هزینه های غیر مستقیم مثل: زمان از دست رفته فرد بیمار و مجموع زمانهای صرف شده ی همه عوامل اداری و درمانی حوزه بهداشت و درمان

       3. بهبود عملکرد شرکتها و سازمانها به دلیل افزایش زمان فعالیت کارکنان:

 برآوردها نشان می دهد که شرکتها و موسسات از غیبت کارکنان خود چه خسارات سنگینی می بینند. بخش قابل توجهی از غیبت کارکنان، ناشی از مشکلات جسمی آنان است.

        4. انتقال اطلاعات و تجارب افراد آموزش دیده به دیگران:

در نهایت افراد آموزش دیده، به نوبه خود قادر به آموزش و فرهنگ سازی در بین افراد دیگر جامعه و نسل های بعدی خواهند بود.

حال با توجه به گسترش کاربری تجهیزات اطلاعاتی و ارتباطی و تبعات منفی به کارگیری نادرست و طولانی مدت آنها در نسل جوان، می توان ادعا کرد چنین آموزشی از سطوح ابتدایی تا سطوح بالای آموزش عالی کشور، به صورت فراگیر، ضروری و مطرح است. پس بر تصمیم گیرندگان حوزه آموزش کشور فرض است که در تامین این نیاز مهم گام بردارند.

ضرورت آموزشهای اختصاصی و هدفمند:

در خاتمه شاید لازم است به این اعتقاد عمومی بپردازیم که گسترش شیوه های اطلاع رسانی جدید و راه اندازی انجمن ها و کمپین های تخصصی، نیاز به آموزشهای حضوری و اختصاصی را کمرنگ تر کرده است، اما نتایج تحقیقات و پژوهش ها، در بسیاری از کشورهای توسعه یافته در جهت خلاف این نظر دلالت داشته و نشان میدهد که علیرغم هزینه های هنگفت در راه اندازی و توسعه شبکه های اطلاع رسانی عمومی و رسانه های اینترنتی، اثربخشی این شیوه ها چندان رضایت بخش نبوده است. شاید مهمترین نقیصه در این روش آنجایی است که با مخاطبان عام روبروست چرا که با توجه به تنوع و گستردگی راهکارها و منابع آموزشی، افراد عموما قادر به انطباق شرایط خود با یافته های آموزشی نبوده و در برابر انبوهی از اطلاعات گاه متناقص دچار سردرگمی می شوند در حالیکه آموزشها و رهنمودهای هدفمند و برنامه ریزی شده که تنها برای گروه خاصی از افراد جامعه و با شرایط حرفه ای مشابه تنظیم می شود عموما اثربخش تر و قابل استفاده تر است.

به امید روزی که توسعه آگاهی تمامی اقشار جامعه در این حوزه ضمن کاهش از دردها و خسارات، نویدبخش زندگی بهتر و سالم تر باشد.